Zjawisko mobbingu w miejscu pracy stanowi poważny problem, z którym coraz częściej spotykają się pracownicy. Mobbing to długotrwałe, systematyczne nękanie lub poniżanie pracownika, które prowadzi do zaniżenia jego samooceny, pogorszenia stanu zdrowia psychicznego, a niekiedy nawet fizycznego. W związku z tym pojawia się pytanie, czy pracownik ma prawo odmówić pracy z mobberem, a jeśli tak – w jakich okolicznościach i jakie są tego konsekwencje?
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca jest zobowiązany do przeciwdziałania mobbingowi. Oznacza to, że powinien on tworzyć przyjazne i bezpieczne środowisko pracy, w którym pracownicy są chronieni przed zachowaniami naruszającymi ich godność. W przypadku, gdy pracownik zgłasza przypadki mobbingu, pracodawca ma obowiązek podjęcia odpowiednich działań, aby zweryfikować zgłoszenie i – w razie jego potwierdzenia – wdrożyć środki mające na celu zaprzestanie takich działań. Obejmuje to m.in. możliwość ukarania sprawcy, przeniesienia go do innego działu lub w skrajnych przypadkach rozwiązania z nim umowy o pracę.
W sytuacji, gdy pracownik uważa, że jest osobą doświadczającą mobbing, może odczuwać silny stres, niepokój i brak motywacji do dalszej pracy. Polskie prawo pracy nie przewiduje wprost możliwości odmowy współpracy z osobą dopuszczającą się mobbingu. Jednakże, w orzecznictwie sądowym podkreśla się, że pracownik ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, co obejmuje również ochronę przed mobbingiem.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2014 r., sygn. akt I PK 165/13, podkreślono, że pracownik ma prawo odmówić wykonywania pracy, jeśli warunki pracy zagrażają jego zdrowiu lub bezpieczeństwu. W praktyce, możliwość odmowy pracy z mobberem jest ograniczona, ponieważ polskie przepisy nie przewidują wprost prawa do odmowy pracy z innym pracownikiem z powodu mobbingu. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2020 r. sygn. akt III PK 194/18 stwierdzono, że pracodawca jest zobowiązany do przeciwdziałania mobbingowi, a jego zaniechanie może stanowić podstawę do roszczeń pracownika.
